Dla mnie
wysoka wrażliwość jest piękna i wymagająca jednocześnie.I tak właśnie chcę Ci ją pokazać.
Dla mnie
wysoka wrażliwość jest piękna i wymagająca jednocześnie.
I tak właśnie chcę Ci ją pokazać.
“Wrażliwość to miejsce narodzin miłości, poczucia przynależności, radości, wielkiej odwagi, empatii i kreatywności.
To źródło nadziei, empatii, odpowiedzialności i autentyczności.
Jeśli chcemy, aby nasz cel był jaśniejszy, a życie duchowe bardziej sensowne, wrażliwość jest naszą ścieżką.”
Brene Brown
Brene Brown w realizowanych badaniach poprosiła swoich respondentów, by dokończyli zdanie: „Wrażliwość to…”.
Uzyskała, między innymi, takie odpowiedzi:
- Mówienie „Kocham Cię” nie mając pewności, że nasza miłość jest odwzajemniona;
- Pokazanie napisanego przez siebie wiersza lub rysunku;
- Dzwonienie do przyjaciela, którego dziecko niedawno zmarło;
- Przedstawienie nowego chłopaka rodzicom;
- Zajście w ciążę po trzech poronieniach;
- Przyznanie się do strachu;
- Stawanie we własnej obronie.
Gdyby to pytanie Brene zadała także mnie, powiedziałabym, że dla mnie wrażliwość to:
- Powtórne wyjście za mąż, po tym, jak uwierzyłaś, że miłość jest przereklamowana;
- Nocne nachylanie się rodzica nad dzieckiem i sprawdzanie, czy oddycha;
- Opowiadanie swojej osobistej historii, by dać wiarę innym że wciąż warto;
- Spoglądanie sobie z czułością w oczy po kilku latach małżeństwa;
- Łagodne i uważne towarzyszenie innym w ich cierpieniu;
- Przyznanie, że jest mi ciężko i potrzebuję Twojej pomocy.
Łzy, poruszenie, czy emocje są znacznikami, tego co w nas żywe, są znacznikami łagodnego, głębokiego i pełnego sensu życia, które jest warte przeżycia.
Co na to wszystko nauka?
W nauce (tak! wbrew powszechnym przekonaniom istnieją już badania naukowe dotyczące tej cechy) posługujemy się określeniem: wrażliwość przetwarzania sensorycznego (Sensory Processing Sensitivity – SPS). Takim pojęciem oraz terminem Wysoko Wrażliwe Osoby – WWO (The Highly Sensitive Person – HSP) posługuje się w swoich badaniach naukowych m.in. psycholożka i autorka serii książek o wysoko wrażliwych – Elaine N. Aron.
W 1997 roku zespół naukowców i naukowczyń stworzyli narzędzie do badania osób wysoko wrażliwych – skala HSP (Highly Sensitive Person Scale). Pierwsza wersja zawierała 60 itemów, finalnie pozostało 27 pozycji, do oceny na siedmiopunktowej skali. Obecnie naukowcy i naukowczynie z całego świata pracują nad nową wersją narzędzia. Istnieją także inne narzędzia do badania wrażliwości: Skala wrażliwości empatycznej, Skala wrażliwości moralnej, Skala wrażliwości etycznej, czy Inwentarz wrażliwości duchowej.
Ja w nauce najbardziej lubię wyniki badań uzyskane przez Brene Brown w Jej badaniach dotyczących wrażliwości oraz teorię jednego z moich ulubionych profesorów psychologii – Jana Strelaua. Takie kategorie, jak: wrażliwość sensoryczna, reaktywność emocjonalna i perseweratywność (w ramach narzędzia Formalna Charakterystyka Zachowań – Kwestionariusz Temperamentu, FCZ-KT(R)) dobrze oddają cechy charakterystyczne temperamentu osób wysoko wrażliwych.
O czym zatem jest wysoka wrażliwość?
Dla mnie o tym co piękne i wymagające jednocześnie.
I właśnie tu kryje się moja misja – by pokazywać tę pełną perspektywę.
Często bowiem w różnego rodzaju opracowaniach, czy testach pojawia się oblicze wysokiej wrażliwości jako przekleństwa, trudu i uciążliwości do ukrywania.
WYSOKA WRAŻLIWOŚĆ JEST PIĘKNA
Wiemy z badań, że osoby z wysokim poziomem wrażliwości przetwarzania sensorycznego wykazują szereg talentów, dobrą intuicję, wysoki poziom uczciwości i kreatywności społecznej, a także głębsze reakcje emocjonalne na pozytywne wzmocnienia (za: Aron E., Aron A., Jagiellowicz J., Banyukhova A., Shemelina O., Smolewska K., McCabe S., Woody E.).
Wysoka wrażliwość często idzie także w parze z wysoką sumiennością.
Wielu jest wśród nas: wizjonerów, artystów czy wynalazców działających z pasją. WWO są życzliwi w relacjach, pełni empatii, pracowici, potrafią aktywnie słuchać, uwielbiają się uczyć, mają w sobie dużo ciekawości i oryginalnego poczucia humoru.
…ALE BYWA TEŻ TRUDNA
Jest też i druga – wymagająca – strona medalu.
Badania pokazują, że wrażliwość przetwarzania sensorycznego koreluje z neurotyzmem (zarówno u dzieci, jak i u dorosłych), jest ściśle powiązana z wysokim poziomem stresu, łatwością wyczerpania, depresją, lękiem i zaburzeniami snu (za: Lionetti F., Benham G., Evers A., Rasche J., Schabracq M., Hofmann S., Bitran S.).
Bywa, że osoby wysoko wrażliwe szybko się irytują, dużo wymagają od siebie i innych, mogą mieć trudności z decydowaniem o tym, co jest ważne, a co nie, są mocno wyczulone na krytykę innych, a na niesprawiedliwość reagują oburzeniem.
WRAŻLIWOŚĆ TO WIELKA ŻYCIOWA ODWAGA
Bardzo lubię, jak o wrażliwości pisze Brene Brown. Pięknie pokazuje,
jak odwaga bycia wrażliwym zmienia to, jak żyjemy i kochamy, jakimi jesteśmy rodzicami czy liderami. Bliska jest mi Jej definicja:
„Wrażliwość opiera się na wzajemności i wymaga granic zaufania. To nie nadmierna wylewność, to nie próba oczyszczenia się, to nie chaotyczne
i przypadkowe obnażanie własnych uczuć […] Bycie wrażliwym i otwartym bazuje na wzajemności i stanowi integralną część procesu budowy zaufania. Element ryzyka w otwieraniu się przed drugim człowiekiem jest nieuchronny. Wrażliwość to wielka życiowa odwaga”
Jak terapia ACT wspiera wysoką wrażliwość?
Drogę oswajania mojej wrażliwości pomogły mi zbudować metody i techniki zaczerpnięte z terapii akceptacji i zaangażowania (ACT). Kiedy w mojej pracy zapraszam swoje Klientki i swoich Klientów do wkroczenia na drogę odwagi w oswajaniu i pokazywaniu światu swojej wrażliwości, pracujemy w oparciu o sześć procesów ACT.
Najważniejszym celem tej drogi jest zwiększenie elastyczności psychologicznej osób wysoko wrażliwych, z którymi pracuję, czyli poszerzenie ich repertuaru zachowań, mogli wieść życie bogate, pełne i znaczące – „życie warte przeżycia”.
Model ODWAGA WRAŻLIWOŚCI
Możesz oswoić swoją wrażliwość, wykorzystując ACT – tak jak ja i wiele osób wysoko wrażliwych, z którymi pracuję. Aby pokazać Ci, jak możesz to zrobić, stworzyłam swój autorski model ODWAGA wrażliwości. Znajdziesz tu sześć ACTowych procesów, które pomogą Ci łagodnie ułożyć się ze swoją wysoką wrażliwością i być bliżej tego, co dla Ciebie ważne:
O - Odklejenie się od myśli
(Odklejenie się od myśli), czyli uznawanie własnych myśli za to, czym naprawdę są
– zbiorem słów powstających w umyśle; to patrzenie „NA” myśli, a nie „Z” perspektywy myśli (myśli są produktem naszego umysłu, są oceną rzeczywistości, a nie rzeczywistością)
D - Działanie z zaangażowaniem
(Działanie z zaangażowaniem), czyli podejmowanie określonych działań w teraźniejszości, ukierunkowanych przez nasze wartości, które będą zmierzały do realizacji wytyczonych przez Ciebie celów w przyszłości
W (Wartości)
W (Wartości), czyli świadome dokonywanie wyboru drogi, jaką chcesz podążać, by wieść pełne i znaczące – życie warte przeżycia
A (Akceptacja)
A (Akceptacja), czyli świadome przyjmowanie otwartej postawy wobec doświadczeń, które spotykają nas w życiu; to otwieranie się również na to, co trudne, na wszystkie myśli, uczucia, doznania, emocje i pragnienia oraz pozwalanie im być, takimi, jakimi są
G (Gotowość na bycie w tu i teraz)
G (Gotowość na bycie w tu i teraz), czyli uważny kontakt z chwilą obecną;
to łagodne przyglądanie się wszystkiemu, co nam się przydarza z otwartością i ciekawością
A (Analiza kontekstu)
A (Analiza kontekstu), czyli budowanie świadomości nas samych jako obserwatorów, będących świadkami tego, co nam się przydarza (z perspektywy JA jako kontekstu);
to budowanie życzliwej relacji ze sobą, odklejonej od niesłużących nam etykiet, ocen, porównań i przekonań.
Jak sprawdzić, czy jestem osobą wysoko wrażliwą?
W książkach Elaine Aron znajdziesz test, który pomoże Ci odpowiedzieć na pytanie, czy wysoka wrażliwość to także Twoja cecha?
Elaine korzystała z tego narzędzia podczas realizacji swoich badań. Test zawiera między innymi pytania o to, czy:
- podlegasz wpływowi nastrojów innych ludzi?
- jesteś bardzo czuły/czuła na działanie kofeiny?
- masz skomplikowane życie wewnętrzne?
- jesteś sumienny/sumienna? itp.
Ja zapraszam Cię do innej refleksji – jednej na poważnie, drugiej nieco z przymrużeniem oka.
Pobierz bezpłatnego ebooka
sprawdź, czy jesteś WWO
Dołącz do mojej wrażliwej społeczności:
Posłuchaj podcastu o wysokiej wrażliwości
Poczytaj o wysokiej wrażliwości na moim blogu